Boekrestauratie, ontdek deze expertise van de KB

Als een boek beschadigd is en verder kapot zou gaan als je het gebruikt, kunnen we het restaureren. Daarbij verander je soms hoe het boek eruitziet en in elkaar zit. Een voorbeeld is het maken van een nieuwe bandrug. We restaureren het liefst zo min mogelijk, om het boek authentiek te houden.

We restaureren het vaakst boeken uit de Bijzondere Collecties van de KB. Vroeger bonden we boeken opnieuw in. Nu doen we dat niet meer. We restaureren het liefst zo min mogelijk. Dat doen we uit respect voor het materiaal, de maker en vroegere gebruikers of eigenaren. Zo kun je de geschiedenis van het boek nog steeds zien.

Voor een behandeling bekijkt de restaurator het boek nauwkeurig. Zo komen we meer te weten over het boek, hoe het is gemaakt en wat de geschiedenis is. De restaurator schrijft alles op wat hij of zij doet. Als dat nodig is, maakt hij of zij foto’s of tekeningen. Zo weten we later wat met een boek gedaan is.

Het is belangrijk dat de collectie nu en in de toekomst toegankelijk en bruikbaar blijft – zelfs de meest kwetsbare boeken. Restauratie kan ervoor zorgen we een beschadigd boek weer kunnen bekijken en tentoonstellen. Als een boek zo kapot is dat dat echt niet meer kan, kunnen we het vaak digitaliseren. Op die manier is het alsnog voor een grote groep mensen toegankelijk.

Een voorbeeld van een restauratie is de rugvernieuwing. Bij deze behandeling wordt een nieuwe bandrug aangebracht. Hiervoor gebruiken we traditionele technieken. Als het gaat om een rug van leer, zoeken we eerst naar leer dat goed bij het originele leer past. We snijden het nieuwe leer op maat. Daarna verven en schalmen we het. Dat betekent dat we het leer dunner maken met een mes. Daardoor gaan de randen van het nieuwe leer mooi over in het oude leer. Dat is tijdrovend en heel precies werk. Als er nog stukjes van de originele rug zijn, plakken we die meestal op de nieuwe rug.

Niet alle restauraties zijn zo tijdrovend. Denk bijvoorbeeld aan het vastzetten van kapjes. Dat zijn de randjes die onder en boven aan de rug van een boek zitten. Ook het repareren van hoeken en het vastzetten van losse bladen kan snel.

Alle termen rondom boekrestauratie in Kneep en Binding

Benieuwd naar alle termen die restauratoren gebruiken? Bekijk Kneep en Binding, een overzicht van termen die worden gebruikt bij om boekbanden te beschrijven.

• Imke Neels, boekrestaurator
• Paulien Rings, boekrestaurator
• Ilse Korthagen, boekrestaurator
• Nicole van der Sterren, conserveringsadviseur (digitaliseren)