Portret van Dirck Volckertsz. Coornhert door Hendrick Goltzius
Voorvechter van godsdienstvrijheid
Dirck Volckertsz. Coornhert was een van de eerste voorvechters van de godsdienstvrijheid in Nederland. Hij was van mening dat geen enkel mens kon beslissen over wat het juiste geloof is behalve God. Zo zei hij: 'Kan niemand geloven wat hij wil, dan moet hij geloven wat een ander wil.'
Daarom pleitte Coornhert niet alleen voor meer tolerantie tussen de vormen van geloof (inclusief het joodse geloof), maar ook voor een scheiding tussen kerk en staat. De enige taak die de overheid volgens Coornhert diende te hebben is erop toezien dat mensen in vrijheid hun geloof kunnen belijden.
De rede was volgens Coornhert een geschenk van God. Het stelt de mens in staat het hoogste goed na te streven. Omdat Coornhert deugd koppelde aan kennis (net zoals Socrates deed), wist Coornhert ook dat de rede begrensd was. Hij noemde een mens wijs wanneer hij rust vindt in zaken die hij niet kan weten. Zijn levensspreuk was: ‘Weet of rust’. Coornhert benadrukte dat een deugdelijk leven belangrijker was dan theologisch speculeren over het wezen van God.
Geboren te Amsterdam, 1522
Gestorven te Gouda, 29 oktober 1590
- Dirck Volckertsz. Coornhert: biografie
- Dirck Volckertsz. Coornhert: geïllustreerde bibliografie tot 1590
- Dirck Volckertsz. Coornhert: geïllustreerde bibliografie vanaf 1590
- Dirck Volckertsz. Coornhert: geïllustreerde bibliografie vanaf 1900
Meer informatie
- Het leven van Coornhert tot 1576
- Het leven van Coornhert na 1576
- Coornhert over verdraagzaamheid (1): geloofstwisten in de zestiende eeuw
- Coornhert over verdraagzaamheid (2): Bijbelse en kentheoretische argumenten
- Coornhert over verdraagzaamheid (3): de aard van geloof en ketterij
- Coornhert over verdraagzaamheid (4): gewetensvrijheid en de samenleving
- Boeventucht: Coornhert over het straffen van criminelen
- Coornherts ethiek
- Twee brieven van Dirk Volckertsz. Coornhert
- Dirck Volckertsz. Coornhert: enkele literatuuurverwijzingen
Links naar online bronnen van de KB
Hieronder enkele links naar Early European Books. Bij de eerste sessie verschijnt het openingsscherm van Early European Books: kijk onder 'Gratis landelijke toegang' en klik op de button 'Verkrijg toegang'. Keer terug naar deze pagina en klik opnieuw op de link: u heeft nu rechtstreeks toegang tot het gedigitaliseerde boek (vanaf werkstations in de KB heeft u altijd direct toegang)
- Gedigitaliseerde versie van Lydens troost inhoudende verclaringhe van doorsaken van lyden, met oprechte raedt daer tegen, tot een geneselijcke versachtinghe des verdriets alder ellendiger menschen (KB: 1703 F 21)
- Gedigitaliseerde versie van Lied-boeck D.V. Koornherts(KB: 2 A 23)
- Gedigitaliseerde versie van Abrahams uytgangh dit rymde in zyn uytgangh buyten druck of smert, der menschen verworpen, maar Gods ver-Coornhert (KB: 8 F 49)
- Gedigitaliseerde versie van Ivstificatie des magistraets tot Leyden in Hollant, teghens de calumnien [...] den magistraet wat min dan christelicken nagheseyt (KB: Pflt 516)
- Gedigitaliseerde versie van Disputatie over den Catechismus van Heydelbergh, openbaarlijck voor den volcke ghehouden op't Hof van s'Graven-Hage in Hollandt anno 1583 (KB: Pflt 673)
- Gedigitaliseerde versie van Van des menschen natuerlijcke vleesch wondersproock verclarende dat het veel misbruyct wordt maer nimmermeer self en zondicht, enz (KB: 1703 D 28)
- Zoeken naar werk van en over Coornhert in Delpher boeken
- Zoeken naar werk van en over Coornhert in Delpher tijdschriften
- Zoeken naar werk van en over Coornhert in Delpher kranten
- Zoeken naar alles van en over Coornhert via WorldCatLocal
- Zoeken naar Coornhert in Poortmans repertorium
- Zoeken naar publicaties van Coornhert in Poortmans repertorium
- Zoeken naar publicaties over Coornhert in Poortmans repertorium
Voorzijde omslag van: Dirck Volckertsz. Coornhert, Op zoek naar het hoogste goed (Baarn: Ambo, 1987)