Constantijn Huygens
Inhoudsopgave
De collectie Constantijn Huygens in het kort
- Inhoud: correspondentie, autografen en aantekeningen van dichter en staatsman Constantijn Huygens.
- Omvang: circa 2.400 brieven en 52 al dan niet gebundelde handschriften (gedichten, reisjournalen en biografieën).
- Toegang: vindbaar via de KB-catalogus. De meeste handschriften kun je bekijken in de leeszaal Bijzondere Collecties; we lenen ze niet uit. Sommige handschriften zijn zo kwetsbaarheid dat je ze ook niet kunt inzien. De brieven zijn verwerkt in de Catalogus Epistularum Neerlandicarum (CEN) en digitaal opgenomen in de database van de Huygens-correspondentie bij het Huygens ING.
- Meer informatie: Jeroen Vandommele.
Over Constantijn Huygens
Constantijn Huygens (1596-1687) werd geboren in Den Haag. Zijn vader was Christiaan Huygens, secretaris van de Raad van State en vertrouweling van prins Maurits van Nassau. Hij zorgde dat Constantijn een uitstekende opvoeding kreeg. Constantijn Huygens werd schrijver, dichter, staatsman, muzikant en kunstenaar. Hij diende onder drie prinsen van Oranje (Frederik Hendrik, Willem II en Willem III). Hij kende zijn talen en zag veel van Europa. Hij maakte deel uit van de culturele elite, ‘ontdekte’ Rembrandt en onderhield contacten met grote denkers als Spinoza en Descartes. Huygens had veel weg van het toenmalige humanistische ideaalbeeld van de homo universalis.
Over de collectie Constantijn Huygens
De schriftelijke nalatenschap van Constantijn Huygens omvat zowel persoonlijke documenten als literaire werken. Je vindt in de collectie onder andere:
- De vita propria (zijn autobiografie)
- Dagboek en Staet en administratie van alle mijne goederen
- Documenten over de huwelijken van Huygens’ kinderen
- Zijn complete literaire werk in verschillende handschriften overgeleverd (ontwerpen, kopij-handschriften): puntdichten, de klucht Trijntje Cornelis, beroemde gedichten als Daghwerck, Ooghen-Troost en zijn ode aan zijn buitenhuis Hofwijck.
- Ongeveer 1800 brieven: veel in conceptversie of als kopie, maar ook originele brieven van en naar Huygens.
Van Constantijn Jr. zijn ook verschillende documenten aanwezig: Latijnse gedichten, een verslag van een reis naar o.a. Frankrijk in 1649-1650 en dagboeken over de periode 1673-1696. Ook van Christiaan en van Constantijns derde zoon, Lodewijk (1631-1699) vind reisjournalen in de collectie terug.
-
Brief van Constantijn Huygens aan P.C. Hooft, april 1625, KB KA 171ac, fol. 35.
Geschiedenis van de collectie Constantijn Huygens
Huygens’ erfenis is grotendeels in familiebezit gebleven. De verzameling werd uitgebreid met de archieven van Constantijn Huygens jr. (1628-1697), secretaris van stadhouder-koning Willem III, en Christiaan Huygens (1629-1695), wis- en natuurkundige. Na de dood van Huygens’ laatste directe afstammelinge, Susanna Louise Huygens (1714-1785), douarière Willem Baron van Wassenaer van Ruijven, werd de erfenis verdeeld onder achterneven en -nichten.
In 1823 kwam een groot deel in veiling. Met steun van koning Willem I werd de nalatenschap voor het rijk gekocht en verdeeld over een aantal rijksinstellingen. De correspondentie van Christiaan Huygens ging naar de Universiteit Leiden, de meer literaire nalatenschappen van Constantijn sr. en jr. naar de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). In 1937 ontving de KB deze manuscripten en brieven in bruikleen.
Latere aanwinsten zijn onder andere verworven in 1955 (Dagboek en Staet en administratie van alle mijne goederen) en in 1970 en 1992 (documenten over de huwelijken van zijn kinderen).
-
Verzameling documenten van Constantijn Huygens, KB KA 48.
Toegankelijkheid van de collectie Constantijn Huygens
Je kunt de collectie Huygens raadplegen in de leeszaal Bijzondere Collecties van de KB. Het Huygens ING heeft een database met de correspondentie van Huygens.
Literatuur over de collectie Constantijn Huygens
Boeken
- Horst, D. J. H. ter. Catalogus van de handschriften der Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, in bruikleen in de Koninklijke Bibliotheek. Algemeene landsdrukkerij, 1938, p. 22-31.
- Huygens, C. De gedichten. Naar zijn handschrift uitgegeven door J.A. Worp. J.B. Wolters, 1892-1899.
- Huygens, C. Nederlandse gedichten 1614-1625. Historisch-kritische uitgave. (Editie Ad Leerintveld). Constantijn Huygens Instituut, 2001.
- De briefwisseling van Constantijn Huygens 1608-1687. Uitgegeven door J.A. Worp. Martinus Nijhoff, 1911-1917. [Zie ook uitgebreide database op de website van het Huygens ING.]
- Leerintveld, A. Constantijn Huygens. De collectie in de Koninklijke Bibliotheek. Bekking & Blitz, 2013.
- Leerintveld, A & Huysman, Ineke (red.), Constantijn Huygens. Een leven in brieven. Uitgeverij Catullus, 2022.
