Muziekdrukken:

Aanvullende regels voor het beschrijven van muziekdrukken

Op volgorde van –relevante- KMC

KMC 1200:
Altijd q (muziek); bij gegraveerde titelpagina (= bijna altijd) w, en indien illustratie op titelpagina w en a.

KMC 1500:
De taal van publicatie van instrumentale muziek is de taal van de titelpagina.

KMC 2275:
De gravure is in de 18e eeuw de meest gebruikte techniek voor het vermenigvuldigen van muziek; bij gegraveerde muziek vervalt de vingerafdruk (op 000004 etc. na). Bij liedboeken enzovoort die uit lood gezet zijn, wordt vanzelfsprekend wel een vingerafdruk gemaakt. Bij gegraveerde meerdelige werken wordt de vingerafdruk niet herhaald voor alle delen – die zijn doorgaans niet herkenbaar als eerste, tweede etc. deel, en –bijvoorbeeld- vier keer een vingerafdruk van de vorm 000004 voegt niets toe. Vanzelfsprekend wordt er wel herhaald als daar aanleiding toe is (bijvoorbeeld een tweede vioolpartij in een ander formaat - gesteld dat dat voorkomt).

KMC 3000:/3011:
Hoofdauteur is degene die de muziek bedacht heeft, níet de bewerker of arrangeur. Als de componist niet, en de bewerker wél op de titelpagina staat, wordt dit opgelost als bijvoorbeeld:

- By [André Ernest Modeste Grétry. ; Arranged by] Nicolas Welsch (ppn 29778983X)
De uitzondering op de regel vormen ‘Variaties op een thema van…’; dan wordt –vanzelfsprekend - degene die de variaties heeft bedacht de hoofdauteur. De componist van het oorspronkelijke thema wordt opgenomen in de 3011.

KMC 3261:
Bij bewerkingen van ouvertures van of aria’s uit opera’s en soortgelijke werken wordt de oorspronkelijke titel van de opera opgenomen in een alternatieve zoeksleutel:

- 3261 <10>@Cœur sensible, cœur fidelle du Mariage de Figaro
- 4000 @Ariette Cœur sensible, cœur fidelle du Mariage de Figaro varié pour le clavecin ou piano forte avec l'accompagnement d'un violon [...] No. IV. / By [Wolfgang Amadeus Mozart. ; Arranged by] J. Tours (ppn 297453009)
KMC 4000:
De titel wordt overgenomen van het titelblad volgens de STCN-regels, met de volgende toevoegingen en bijzonderheden:

1. Een opdracht wordt altijd overgenomen (evt. ingekort, "de weledele jonkvrouwe Johanna van Soest, vrouwe van A tot Z" kan ingekort tot [...] Johanna van Soest [...])

- Sonate pour le clavecin ou piano forte consistant en une marche et une chasse avec l'accompagnement d'un violon & violoncelle composée & dediée à mademoiselle Cornelie Kops. / By J.G. Körnlein (ppn 298379147)
2. Een eventueel opusnummer (doorgaans in de vorm Oeuvre X) wordt overgenomen, ook in die –zeldzame- gevallen waar een nummer zonder ‘Oeuvre’staat.
- Six quatuor a deux violons, taille &c basse. Dediés a monsieur Charles André Plommenfelt [...] Oeuvre cinqieme. By Joseph Schmitt (ppn 297969722)
Variaties in de titels van afzonderlijke delen worden verantwoord in een annotatie en, eventueel, in een alternatieve zoeksleutel.

KMC 4040:
‘Muziekverkoper/drukker’ en varianten daarop worden weergegeven met ‘music-seller/printer’. Bij ongedateerde werken worden, naast het gezonde verstand, de gebruikelijke bibliografieën (zie lijst) gebruikt om het stuk te dateren. Dateren op grond van werkzaamheid van drukkers dient te worden vermeden (zeker in dit stadium); liever ruim en ongelogen dan (te) precies en mogelijk fout.

KMC 4060:
De verschillende onderdelen van een muziekstuk voor twee of meer instrumenten komen bij elkaar in één beschrijving (de partijen van bijvoorbeeld een strijkkwartet worden dus niet apart beschreven, ook niet als ze een eigen titelpagina hebben, omdat ze logischerwijs niet afzonderlijk voorkomen). In de collatieformule worden de (doorgaans ongesigneerde) katernen op de gebruikelijke manier weergegeven, bijvoorbeeld [A-F]4. In een annotatie wordt het aantal partijen verantwoord, eventueel met een mededeling over de –regelmatig voorkomende- titelpagina’s bij de afzonderlijke partijen:

- 4201: Four parts, each with title-page
KMC 4062:
(Laat-)achttiende-eeuwse muziek werd gedrukt op zeer grote halve vellen. Een gevouwen dubbelblad heeft horizontale kettinglijnen, en het watermerk in het midden van de vouw; bibliografisch is het formaat (zeer groot) 4o, en dat houden we dan ook aan (ook al zijn de stukken doorgaans zo groot als –of groter dan- een ‘normaal’ folioblad).

KMC 4201: (zie ook onder 4060)
Gegraveerde muziek krijgt altijd de annotatie Engraved music. Indien bekend (bijvoorbeeld uit de NMI-beschrijving) wordt het RISM (Répertoire International des Sources Musicales) -nummer toegevoegd, maar er wordt geen onderzoek gedaan om dat te achterhalen:

- Trè sonate. Per il clavicembalo obligato, accompagnato con violino: dedicate al [...] Cornelio Arnoldo di Brakel [...] Opera prima. By Giovanni Radeker. For the author, Amsterdam, printed by J.J. Hummel, 1762. 4o: [A]10. Engraved music. RISM R 6 (ppn 298197960)
Indien aanwezig wordt het in de plaat gegraveerde nummer in een annotatie weergegeven. Om het aantal annotaties te beperken wordt deze annotatie in één 4201 gecombineerd met Engraved music:
- 4201: Engraved music; plate-number: 62
KMC 700X:/7100:
Eventueel ontbrekende onderdelen worden verantwoord op exemplaarniveau:
(ppn 297796038)
7001 02-11-06 : S2hnmi
7100 NMI A-217d-recu/001-004 !HNMI! @ i ; lacks Partie III, 2nd violin part
(ppn 297880667)
7001 09-11-06 : S2hnmi
7100 NMI A-219c-just/002 !HNMI! @ i ; solo violin part only
Er wordt uitgegaan van de kleinste opsomming. Als er weinig ontbreekt wordt opgesomd wat ontbreekt; ontbreekt er veel, dan wordt opgesomd wat er is. Als precies de helft ontbreekt, kiezen we voor de ‘lacks’-variant.

KMC 7134:
Er worden scans gemaakt van de titelpagina en de eerste pagina met muziek (dat is vaak de verso van de titelpagina). Bij stukken met meer partijen wordt deze laatste scan gemaakt van a) de partij voor het belangrijkste of eerstgenoemde instrument (bij een strijkkwartet: de eerste viool) of b) indien aanwezig, van de partituur (de partij voor de dirigent, waarin alle partijen staan). De selectie wordt gemaakt door de beschrijvers.

Bijlage: Engelse vertalingen van benamingen van muziekinstrumenten/stemmen Er is gestreefd naar werkbaarheid, niet naar volledigheid, zeker niet waar het allerlei ondersoorten van bijvoorbeeld de vioolfamilie betreft (als we een arpeggione -een kruising tussen een gitaar en een cello- tegenkomen, kunnen we hem altijd nog toevoegen). Indien noodzakelijk: zoeken in http://en.wikipedia.org/wiki/Musical_instruments op de naam van het instrument levert doorgaans de gewenste informatie op.

alt alto
althobo cor anglais
altviool viola
bas bass (ook in samenstellingen; basklarinet = bass clarinet)
bassethoorn basset horn (soort klarinet)
blokfluit recorder
cello cello
cembalo harpsichord
clavecimbel harpsichord
contrabas double bass
dwarsfluit flute
fagot bassoon
fortepiano fortepiano
gitaar guitar
harp harp
hobo oboe (evt. d’amore, da caccia etc.)
hoorn horn
jachthoorn horn (tegenwoordig natural horn, maar in de achttiende eeuw waren
alle hoorns natuurhoorns, d.w.z. zonder ventielen)
klarinet clarinet
luit lute
orgel organ
pauk(en) timpano (-i)
piano(forte) fortepiano
sopraan soprano
tenor tenor
traverso traverso
trombone trombone
trompet trumpet
viola da gamba viola da gamba
violoncello cello
viool violin
   
Engelse termen in annotaties/ exemplaarblokken
Violon principal/
Violino principale		 solo violin (i.t.t. eerste viool)

.