Table of contents
De collectie Wereldbibliotheek in het kort
- inhoud: uitgaven van De Wereldbibliotheek in bijna alle uitvoeringen (bijvoorbeeld gebonden, ingenaaid en met verschillende omslagontwerpen), inclusief de premie-uitgaven (exclusief voor de leden van De Wereldbibliotheek).
- omvang: ongeveer 5.400 banden.
- toegang: vindbaar via de KB-catalogus. Ter inzage in de leeszaal Bijzondere Collecties; worden niet uitgeleend.
- meer informatie: Paul van Capelleveen.
Over de collectie Wereldbibliotheek
In deze collectie vind je uitgaven van De Wereldbibliotheek. De uitgeverij was een initiatief om Nederlandse arbeiders in contact te brengen met wereldliteratuur en populairwetenschappelijke werken. Ze heetten eerst Maatschappij voor Goede en Goodkoope Lectuur. De uitgeverij werd in 1905 opgericht door Leo Simons. De lange naam werd al snel vervangen door De Wereldbibliotheek. In 1925 werd een vereniging met die naam opgericht. Leden kregen korting op de boeken en ontvingen regelmatig een speciale premie-uitgave.
Fictie en non-fictie
Bij De Wereldbibliotheek werd literair werk van Couperus, Betje Wolff, Aagje Deken, Dickens en honderden anderen uitgebracht. Ook werden non-fictieboeken met studies van Freud, Spinoza, Darwin en Schopenhauer uitgegeven. Verschillende onderwerpen kwamen aan bod: van kunst tot geneeskunde, van geschiedenis tot politiek.
De boekjes hadden allemaal hetzelfde pocketformaat. Ze werden uitgegeven op goedkoop papier. Wel werden de omslagen ontworpen door moderne kunstenaars, zoals S.H. de Roos en Herman Hana. De kopers konden kiezen uit verschillende uitvoeringen: gebonden in linnen, gebonden in halflinnen – waarbij de rug van linnen is en de rest van het omslag van papier en karton – en ingenaaid in papier. De oplagen waren groot. Omdat niet alle exemplaren tegelijk gebonden werden, konden verschillen in kleur en typografie ontstaan. Dat was afhankelijk van de voorraden in de binderij en de drukkerij.
Verschillende uitgaven
Uitgaven werden aan het begin van de 20e eeuw niet meteen gebonden. Dat gebeurde als er vraag was naar een bepaald boek, bijvoorbeeld vlak voor de feestdagen in december. De binder gebruikte daarbij vaak verschillende materialen. In de collectie Wereldbibliotheek vind je veel van die verschillende versies terug. Ze laten zien hoe uitgevers in 1900-1950 omgingen met oplagen en voorraden.
Achtergrond van de collectie Wereldbibliotheek
De collectie bestaat uit bijna 5.400 boeken. We kregen het grootste deel van de Hagenaar A.W.J. Remmerswaal (1925-2007). Hij was boekbinder en -restaurator bij de KB. De collectie werd in juli 1996 aan ons overgedragen. De oorspronkelijke KB-collectie telde maar 800 werken.
Toegankelijkheid van de collectie Wereldbibliotheek
Alle boeken zijn beschreven in de KB-catalogus, met details over de verschillende uitvoeringen. De boeken zijn ter inzage in de leeszaal Bijzondere Collecties. Voor groepen organiseren we presentaties op aanvraag.
Literatuur over de collectie Wereldbibliotheek
Artikelen
- Capelleveen, P. van. 'Wereldbibliotheek: een luxe Van Schendel en andere details'. Ligatuur, 4 juli 2019.
- Capelleveen, P. van. ‘De Wereldbibliotheek in vele varianten’. Ligatuur, 4 maart 2020.
