Aanwinst: Het onderworpen meisje van Cornelia Lubertina van der Weyde
Op dit moment is bij de KB Het onderworpen meisje van Cornelia Lubertina van der Weyde te zien. Deze bijzondere 2e druk werd onlangs door de KB aangekocht. Lees meer over dit bijzondere werk.
Band van Het onderworpen meisje.
Geschiedenis van Het onderworpen meisje
Het onderworpen meisje of de gedenkschriften van mejuffer Constantia verscheen voor het eerst in 1796 bij drukker Onnekink in Leiden. Lang was de inhoud van dit boek van Cornelia van der Weyde (1767-1808) onbekend. Nog steeds is nergens in Nederland een exemplaar van deze druk te vinden.
Over Cornelia van der Weyde, auteur van Het onderworpen meisje
Cornelia van der Weyde was eind 18e eeuw betrokken bij de beweging van de patriotten: tegenstanders van stadhouder Willem V die meer democratie wensten.Van der Weyde begon met schrijven toen zij met haar echtgenoot zat opgesloten in de Gevangenenpoort in Den Haag. Een van haar boeken, Henry en Louize, doet denken aan Sara Burgerhart van Elisabeth Wolff en Agatha Deken. Beide boeken zijn briefromans, maar Van der Weyde schreef explicieter over de liefde.
Onbekende inhoud
Naar de inhoud van het Onderworpen meisje is het lang gissen geweest. De eerste druk is nog steeds vermist, maar de KB verwierf in coronatijd wel een editie uit 1806, toen de auteur dus nog leefde. De uitgave verscheen in Amsterdam bij drukker en uitgever Gerbrand Roos. Helaas is de titelpagina gehavend, maar we kunnen nu eindelijk wel kennis nemen van de inhoud.
-
Titelpagina van Het onderworpen meisje.
Ontvangst van Het onderworpen meisje
In Van der Weydes tijd viel de roman over de relatieperikelen van een jong meisje niet goed. “Wy kunnen niet zeggen, dat wy deezen Roman met genoegen hebben geleezen”, schreef een criticus van de Algemeene Vaderlandsche Letteroefeningen in 1796. In het oordeel klinkt door dat men het boek onzedelijk vond: “Ook kunnen wy niet ontveinzen, dat het ons voorgekomen is, dat de minnehandelingen, die hier worden ingemengd, met zulke kleuren getekend worden, die juist niet zeer geschikt zyn om de afschuwlykheid der Onkuischheid te doen begrypen, maar veeleer de driften der loszinnige jongheid kunnen tokkelen”.
Boeken die de driften “tokkelen” – we zouden het nu pornografie noemen – liepen altijd een risico om niet goed bewaard te worden. Een van Van der Weydes andere boeken, Vrugten van mynen Geest uit 1797, werd op dezelfde manier ontvangen, maar die is gelukkig wel bewaard gebleven.
2e druk te zien bij de KB
We blijven op zoek naar de eerste druk van Constantia, maar het verhaal van het Onderworpen meisje is in ieder geval in deze latere druk veiliggesteld. Deze 2e druk is op dit moment te zien in de vitrine bij de ingang van de Leeszaal Bijzondere Collecties van de KB. Daarna wordt het boek gecatalogiseerd en komt het beschikbaar voor verder onderzoek.
-
1e pagina van Het onderworpen meisje.
