Nederlandsche vogelen by Nozeman en Sepp

The 5-volume work Nederlandsche vogelen (1770-1829) is the first attempt to give a complete overview of all birds that can be found in the Netherlands. The book provides information on more than 200 bird species. For each bird species, you will find a description and a hand-coloured illustration. Thanks to this book, we now know a lot about which bird species were found in the Netherlands in the 18th and 19th centuries and what people knew about them.

Browse through this masterpiece

You can browse through all 5 volumes of Nederlandsche vogelen online:

Are you looking for a particular bird? Then go to the index of bird names.

All 250 plates from this KB masterpiece can also be viewed and downloaded via Wikimedia Commons.

Nederlandsche vogelen: een kostbare megaproductie

In de 17e en 18e eeuw groeit de wetenschappelijk belangstelling voor de natuur. Er wordt veel onderzoek gedaan naar onbekende planten en dieren uit het buitenland. Maar wie zich wil verdiepen in de eigen omgeving, moet veel moeite doen om informatie te vinden. Gespecialiseerde naslagwerken zijn er nog nauwelijks.

De tekenaar, de schrijver en de uitgever van Nederlandsche vogelen 

Christiaan Sepp en zijn zoon Jan Christiaan Sepp houden zich rond 1760 bezig met het bestuderen en tekenen van insecten uit Amsterdam en omgeving. Als professionele kunstenaars maken ze prachtige illustraties. Ook proberen ze de insecten thuis in leven te houden. Ze delen hun beschrijvingen en gravures uit aan vrienden. Jan Christiaan wordt zelfs boekhandelaar om dit officieel te mogen doen. Al snel ontdekken ze een gat in de markt. Ze besluiten de mooiste buitenlandse boeken over de natuur te laten vertalen. Daarnaast gaan ze op zoek naar kenners die over de natuur in Nederland kunnen schrijven.

Zo komen ze terecht bij Cornelis Nozeman, een predikant met liefde voor de natuur. Hij ontleedt vissen en insecten en is een vroege veldbioloog die de natuur in trekt om vogels te bestuderen in hun eigen omgeving. De Sepps en Nozeman besluiten om samen een boek te maken over alle Nederlandse vogels. Christiaan Sepp maakt de tekeningen en de gravures, Nozeman schrijft de begeleidende teksten en Jan Christiaan Sepp zorgt ervoor dat het boek uitgegeven wordt.

De productie van Nederlandsche vogelen 

Het boek wordt een peperduur project. Er worden nieuwe tekeningen gemaakt van opgezette of speciaal voor dit doel afgeschoten vogels. Van iedere tekening moeten gravures worden gemaakt. Omdat er nog geen meerkleurendruk bestaat, moeten alle tekeningen met de hand worden ingekleurd door specialisten. Om alles betaalbaar te houden – zowel voor de uitgever als voor de klant – verschijnt het boek in afleveringen, die later tot 5 delen gebonden kunnen worden.

Het duurt maar liefst 59 jaar voordat het hele project klaar is. Nozeman overlijdt al in 1786, 16 jaar na de verschijning van het eerste deel. Zijn werk wordt voortgezet door de arts en bioloog Martinus Houttuyn. Na zijn dood worden de laatste delen door uitgever J.C. Sepp en zijn opvolgers samengesteld. Ze krijgen daarbij advies van Coenraad Jacob Temminck, de latere oprichter van museum Naturalis in Leiden.

Full-size drawings in Nederlandsche vogelen

The birds are depicted in full size as much as possible. This makes it a book of exceptionally large size: 56 by 39.5 centimeters. In the first parts, Nozeman also depicts the associated nests and eggs of the birds.

Practical information in Nederlandsche vogelen

Nozeman's descriptions are often very practical. For example, he provides information about combating birds that cause a nuisance. He also discusses in detail which bird species you can eat, including species that are no longer used in the kitchen today. For example, he describes coots, starlings and ruffs as delicacies. Because Nozeman studied birds in the wild, he also knew a lot about the behavior of birds and their young.

Reissue of Nederlandsche vogelen in book stores

For those who would like to have their own edition of Nederlandsche Vogelen, a reduced reissue of all plates is available. The reprint contains all 250 plates from the 5 parts of the book in 1 volume. The reissue is available in bookstores and was produced by Lannoo publishers in collaboration with the KB. The previous reprints of the book and all texts in the original format sold out in no time.

Browse Nederlandsche vogelen online

You can browse this masterpiece online. All 250 plates from this KB masterpiece can also be viewed and downloaded via Wikimedia Commons. You will find this masterpiece in the KB catalogue under request number KW 1047 B 10 [-14].

Want to know more?

Esther van Gelder
Conservator incunabula