Bibliotheekconvenant: focus op maatschappelijke rol bibliotheken

Begin oktober was het zo ver: vertegenwoordigers van het Rijk, de provincies en gemeenten, de KB, de nationale bibliotheek (KB), de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) en Stichting Samenwerkende POI’s Nederland (SPN) ondertekenden het Bibliotheekconvenant 2020-2023. Met dit convenant willen we ervoor zorgen dat bibliotheken nog meer impact hebben op de maatschappij.

Hoe kwam het convenant tot stand?

Sinds 2015 is de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) van kracht, waarmee de KB een centrale rol in het openbare bibliotheekveld heeft gekregen. Na vijf jaar is de Wsob geëvalueerd en is er gekeken hoe de KB het ervan afbrengt. De Raad voor Cultuur heeft vervolgens aanbevelingen gedaan. Op basis van deze aanbevelingen is in het convenant de focus voor de komende drie jaar vastgelegd.
 

"Met dit convenant leggen we samen met de vijf andere partijen de basis voor een sterk bibliotheekstelsel. Zo kunnen bibliotheken een forse bijdrage gaan leveren aan grote actuele maatschappelijke opgaven. We gaan ons hier als KB, met de verantwoordelijkheid voor de digitale bibliotheek en landelijke programma’s zoals Bibliotheek en basisvaardigheden, volop voor inzetten."

Lily Knibbeler, algemeen directeur KB, de nationale bibliotheek

Wat gaan we de komende periode doen? 

De focus ligt de komende drie jaar op de volgende maatschappelijke opgaven:

1. Het voorkomen van laaggeletterdheid

Bibliotheken spelen een belangrijke rol bij leesbevordering en het vergroten van het leesplezier. Ze gaan de komende tijd extra hun best doen om ook jongens, vmbo’ers en leerlingen met een meertalige achtergrond (nog meer) aan het lezen te krijgen. Ook worden succesvolle programma’s als de Bibliotheek op school verder ontwikkeld. Zo dragen ze bij aan het Leesoffensief, een campagne om jongeren vaker, met meer plezier en beter te laten lezen. Ook het onderwijs heeft daarin een belangrijke rol.

2. Het bevorderen van digitale inclusie

Digitalisering en technologie hebben een steeds grotere impact op ons leven. Iedereen moet kunnen meedoen in de digitale samenleving. Eind 2021 hebben alle bibliotheken een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO). Mensen kunnen daar bijvoorbeeld terecht met vragen over hun belastingaangifte. Ook wordt het cursusaanbod op het gebied van basisvaardigheden vergroot.

3. Leven lang ontwikkelen

Bibliotheken dragen als partner in lokale en regionale leernetwerken bij aan de persoonlijke ontwikkeling van burgers. Ze helpen bij het ontwikkelen van basisvaardigheden en arbeidsparticipatie. Het landelijk dekkende programma Bibliotheek en basisvaardigheden wordt voortgezet en uitgebreid. Daarnaast wordt er een interactief leer- en ontwikkelplatform opgezet voor de gebruikers van bibliotheken, met inloopscholen en makerplaatsen in bibliotheken.
 
Minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vindt dat bibliotheken een belangrijke rol spelen in de samenleving:

“Tijdens de Kinderboekenweek komen kinderen en hun ouders overal in Nederland weer in aanraking met de magie van boeken. Als we boeken lezen, ontdekken we nieuwe werelden, mensen en ideeën. Pas als je kunt lezen, kun je volwaardig meedoen in de samenleving. De bibliotheek speelt een belangrijke rol in het stimuleren van leesplezier, leesvaardigheid en persoonlijke ontwikkeling. De bibliotheek is de huiskamer van onze wijken. Haar deuren staan altijd open, wie je ook bent of waar je ook vandaan komt. Met dit convenant zorgen we ervoor dat bibliotheken die sleutelrol nog beter kunnen vervullen.”

Toekomst bibliotheekstelsel

Door hun rol bij deze maatschappelijke opgaven te pakken laten bibliotheken aan de (lokale) overheid zien hoe belangrijk zij zijn voor de samenleving. En hoe belangrijk een goed functionerend bibliotheekstelsel op lokaal, regionaal en landelijk niveau is. In het convenant staat daarom ook beschreven wat er nodig is om de toekomst van bibliotheekvoorzieningen te garanderen, zodat bibliotheken hun taken kunnen blijven uitvoeren. Zo is afgesproken om de robuustheid van de bibliotheekorganisaties te behouden en te vergroten en moeten bibliotheken goed bereikbaar en toegankelijk blijven. Ook moeten ze kunnen beschikken over voldoende en goed gekwalificeerd personeel en vrijwilligers. Een collectief landelijk bibliotheeksysteem is wenselijk. Tot slot zijn samenwerking, certificering en monitoring en innovatie van belang.