Soerdie was de eerste vrouwelijke contractarbeider die in 1868 van India naar Suriname emigreerde. Op haar leven is de tentoonstelling Reciting Footsteps of a Female Migrant: Soerdie geïnspireerd. Kunstenaar en onderzoeker Sarojini Lewis onderzocht hiervoor zeldzame stukken uit de collectie van de KB. De tentoonstelling is vanaf 26 april te zien in de KB.
Lewis is beeldend kunstenaar en onderzoeker met een specialisatie in (archief)fotografie, videokunst en boekkunst. Ze onderzoekt de geschiedenis van slavernij, contractarbeid en migratie door de lens van intieme verhalen. In de periode dat Soerdie migreerde was er nog steeds sprake van Staatstoezicht (1863-1873) van tot slaafgemaakten in Suriname, die werden verplicht op dezelfde plantages te werken. De plantage-eigenaren zochten naar vervanging van arbeidskrachten. Die moesten onder een contract, maar met uitbuiting en geweld, te werk gaan.
Lewis’ kunstprojecten tonen een fascinatie voor deze geschiedenis van migratie, de persoonlijke verbinding met landschappen in Suriname, de omgeving van de plantage en haar ‘embodiment’ in fotografische- en videowerken. Ze promoveerde aan de Jawaharlal Nehru Universiteit in New Delhi op de Indiase contractarbeid in het Caribisch gebied. In 2021 werd ze uitgenodigd om ook in de KB op zoek te gaan naar sporen die inzicht geven in de periode tussen de afschaffing van slavernij en de eerste vormen van contractarbeid.
Een indringende blik op de koloniale geschiedenis
Startpunt voor Lewis’ onderzoek in de KB was het lijvige boek West-Indische contractarbeiders in Suriname: 1863-1899 (Paramaribo, 2014). Hierin vond zij de gegevens van de eerste vrouw die als contractarbeidster in 1868 vanuit India via Barbados naar Suriname emigreerde. Deze vrouw, Soerdie, en haar dochter overleefden vrij lang de grimmige omstandigheden op de plantage 't Vertrouwen, waar een kleine groep Indiase contractarbeiders te werk werd gesteld. In deze tijd was er een hoge sterfte van vrouwen en kinderen door exploitatie en onhygiënische omstandigheden op de plantages.
Tentoonstelling in de KB
Het resultaat van deze zoektocht is de tentoonstelling Reciting Footsteps of a Female Migrant: Soerdie. Lewis wil het proces van haar eigen bewustwording overdragen aan een divers publiek dat de tentoonstelling komt bekijken. Het doel van de tentoonstelling is dat het publiek zich verplaatst in de diverse aspecten van de koloniale geschiedenis van Suriname. Ze reconstrueert het leven van Soerdie uit de weinige gegevens die over haar bewaard zijn gebleven en koppelt het verhaal van deze vrouw aan de geschiedenis van haar eigen Hindostaanse voorouders.
Tijdens haar onderzoek van 3 jaar werkte zij op diverse plantagegronden in Suriname aan een fotoreeks waarmee zij met beeld invulling geeft aan de gegevens die zij vond in de KB. Naast de fotografische documentatie maakte Lewis korte videofragmenten waarin bepaalde rituelen werden uitgevoerd als helingsproces. Zij combineerde dit met haar eigen bewustwording van haar lichaam op een plek die beladen is met de historische geschiedvorming.
Waar is de tentoonstelling te zien?
Van 26 april tot en met 14 juli kun je de tentoonstelling Reciting Footsteps of a Female Migrant: Soerdie zien in de KB. De tentoonstelling is vrij toegankelijk.
Mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds.
