Tijdschrift Panorama

Omslag van het eerste nummer van Panorama, 2 juli 1913.

In 1913 verscheen het eerste nummer van tijdschrift Panorama, een rooms-katholiek weekblad voor het hele gezin. Het was een weekblad vol foto’s, wat in die tijd heel modern was. De fotoreportages over het front tijdens de Eerste Wereldoorlog zorgden er zelfs voor dat het blad tijdelijk tweemaal per week verscheen. Panorama ontwikkelde zich tot een ‘vriend des huizes’. Er stonden strips in, tips, cartoons en een mix van artikelen voor alle gezinsleden. De KB heeft ook het eerste nummer van dit tijdschrift in haar bezit. Je kunt dit nummer in zijn geheel doorbladeren.

Hoe kwam het tijdschrift Panorama in de KB-collectie terecht?

De KB had aan het begin van de 20e eeuw weinig belangstelling voor populaire cultuur: voor boeken en tijdschriften die voor het grote publiek geschreven werden. Tijdschriften als Panorama werden daarom niet bewaard. Die belangstelling kwam pas in de jaren 90, toen wetenschappers beseften dat het dagelijks leven van gewone mensen net zo interessant is voor onderzoek als bijvoorbeeld politiek.

Sinds die tijd zoekt de KB actief naar aanvullingen voor haar collectie. Ze kon hierdoor al vele oude jaargangen van bijvoorbeeld Margriet, Libelle en Revue toevoegen die nog niet in het bezit van de bibliotheek waren. Zo ook van Panorama.

Eerste nummer dankzij schenking

In 2006 organiseerde de KB een tentoonstelling over tijdschriften voor het grote publiek: Magazine! Er was veel aandacht voor in de pers. Dat zorgde ervoor dat iemand zich bij de KB meldde met een allereerste jaargang van Panorama. De KB had deze nog niet in haar collectie. De jaargang was in redelijk goede staat.

Verheugd kocht de KB de jaargang aan. Daardoor weten we nu zeker dat het eerste nummer verscheen op 2 juli 1913 en dat het blad eerst Het panorama heette. Ook weten we dat er een aanleiding was om het blad uit te brengen: de 100e verjaardag van het Koninkrijk der Nederlanden.

  • Fotoreportage over het oude Rotterdam uit het eerste nummer van Panorama.

Panorama bestaat nog steeds

De uitgever van Panorama was Sijthoff. Voor de uitgeverij was het tijdschrift een aantrekkelijk commercieel product. Het tijdschrift werd gemaakt volgens een ‘nieuw procédé van illustratietechniek, de koper-diepdruk’. De uitgever sprak de hoop uit dat Panorama een ‘geregelde en gaarne geziene gast’ in de Nederlandse huiskamers zou worden. Dat is gelukt: Panorama bestaat nog steeds. Het veranderde in de jaren 70 wel van een gezinsblad in een mannenblad met veel aandacht voor seks en misdaad.

Hoe kun je het tijdschrift Panorama lezen?

De eerste jaargang van Panorama kun je inzien in de leeszaal van Bijzondere Collecties in de KB. Je kunt deze jaargang aanvragen via de catalogus onder aanvraagnummer KW 2281 A 131. De jaargangen tot en met 1973 staan op microfilm. Die kun je bekijken in de microfilmzaal in de KB. In Delpher vind je de jaargangen uit de Tweede Wereldoorlog. Andere jaargangen uit de collectie kun je aanvragen via de catalogus en inzien in de leeszaal van de KB.

Meer weten?

Huibert Crijns
Collectiespecialist geschiedenis