Boekbanden
De collectie boekbanden in het kort
- Inhoud: unieke handgemaakte boekbanden, vooral uit Europa, vanaf de 14e eeuw.
- Omvang: ongeveer 13.000 banden, en overige objecten, zoals los boekbeslag, ontwerpen, dozen en een uitgebreide collectie stempels.
- Toegang: je vindt deze collectie voor een groot deel via de KB-catalogus. Je kunt de boeken bekijken in de leeszaal Bijzondere Collecties, maar we lenen ze niet uit.
Over de collectie boekbanden van de KB
De KB bezit meer dan 13.000 verschillende boekbanden: de kaft die de bladzijden van een boek bij elkaar houdt en beschermt. Ze komen vooral uit Europa en zijn met meestal met de hand gemaakt. Samen geven ze een beeld van de geschiedenis van het handgebonden boek vanaf de 14e eeuw tot nu. De boekbanden, gemaakt door de binders, geven informatie over materiaalgebruik en stijlontwikkeling, maar ook over opdrachtgevers, schenkers en bezitters. Van veel moderne banden bezit de KB ook de ontwerpschetsen en materiaalmonsters.
-
Boekband van Marja Wilgenkamp, gemaakt met behulp van 3D-printer.
-
22 prijsboekjes, voor bijzondere prestaties op school, voor Marie van Reijzen uit ca 1860.
Geschiedenis van de collectie
Veel van de Nederlandse boekbanden uit de KB komen uit de collectie van de 18e-eeuwse stadhouders Willem IV en V. Zij hadden de boekbanden vaak cadeau gekregen van de auteur of de uitgever. De boekbanden uit de periode 1810-1850, vooral Nederlandse, Belgische en Franse, kreeg de KB geschonken van de koningen Willem I, II en III.
Een belangrijk onderdeel is de grote collectie van veilingouder Anton W.M. Mensing. De KB kocht dit deel van de collectie in 1909 aan. De collectie bestaat uit meer dan 500 stukken en bevat belangrijke voorbeelden van bindstijlen uit binnen- en buitenland. De collectie bevat ook een aantal kostbare losse boeksloten, hoekstukken e.d. die ooit op boekbanden waren gemonteerd.
De KB geeft zelf nog steeds opdrachten aan moderne boekbinders. Op die manier blijven de laatste ontwikkelingen in de collectie zichtbaar.
Toegankelijkheid van de collectie
De boekbanden die in de KB-catalogus staan, zijn te raadplegen in de leeszaal Bijzondere Collecties. Bij sommige stukken is begeleiding noodzakelijk. In het Geheugen zijn 1.100 opnamen van boekbanden uit de collectie van de KB opgenomen.
Documentatie voor geïnteresseerden
In de leeszaal Bijzondere Collecties bevindt zich een handbibliotheek. De naslagwerken zijn vrij toegankelijk en vindbaar via de KB-catalogus.
De KB heeft besloten vanaf mei 2022 de collectie boekbanden af te sluiten. Vanaf dat moment is er geen conservator op het gebied van boekbanden meer beschikbaar. We doen vanaf dan alleen nog gerichte aankopen op het gebied van boekbanden.
Literatuur
Boeken
- Storm van Leeuwen, J. 75 jaar Boekbindkunst in Nederland. Organisatie van Fabrikanten van Grafische Eindprodukten, 1984.
- Storm van Leeuwen, J. De Achttiende-eeuwse Haagse boekband in de Koninklijke Bibliotheek en het Museum Meermanno-Westreenianum. Koninklijke Bibliotheek, 1976.
- Storm van Leeuwen, J. De meest opmerkelijke boekbanden uit eigen bezit. Koninklijke Bibliotheek, 1983.
- Storm van Leeuwen, J. Dutch Decorated Bookbinding in the Eighteenth Century. Hes & De Graaf Publishers, 2006.
- Storm van Leeuwen, J. Vorstelijke boekbanden uit de Koninklijke Bibliotheek. Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek, 1978.
