Tijdschrift Libelle

Pagina met zelfmaakmode uit tijdschrift Libelle.

Op 13 april 1934 verscheen het eerste nummer van tijdschrift Libelle, ‘geïllustreerd weekblad voor de vrouw’. Het blad was meteen een succes. Er stonden artikelen in over het huishouden, (zelfmaak)mode, gezin, opvoeding, koken, de feestdagen, vorstenhuizen en bekende Nederlanders. Ook waren er brievenrubrieken, reportages, verhalen en puzzels. Op zijn hoogtepunt bereikte het miljoenen mensen. Dit maakte het blad ook geliefd bij adverteerders, die hun advertenties graag in Libelle kwijtwilden. In die tijd waren het vaak de vrouwen die bepaalden hoe het huishoudgeld werd uitgegeven.

Meer dan 85 jaar later is het blad nog steeds populair. Het blijkt ook een mooie bron van informatie over hoe de positie van  vrouwen door de jaren heen veranderde. Libelle is dan ook een topstuk in de KB-collectie.

Libelle en de samenleving

Jan, Jans en de kinderen staan al sinds 1970 in Libelle. Ook in speciale uitgaven komen ze terug, zoals in Opvoeden is leuk uit 2006.

In september 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog moest de redactie noodgedwongen haar werk neerleggen. Er was bijna geen papier meer te krijgen. Bovendien mocht het van de Duitse bezetter niet meer verschijnen. Vanaf 8 maart 1946 lag het tijdschrift weer op de deurmat. De inhoud was hetzelfde als voor de oorlog: praktische tips, achtergrondinformatie en ontspanningslectuur. 

Veranderingen in de samenleving

In de jaren 60 veranderde de samenleving. Er kwam televisie, de vrouwenemancipatie kreeg voet aan de grond, mensen gingen minder naar de kerk en ze kregen meer vrije tijd. De redactie volgde deze veranderingen. In Libelle verschenen hierdoor opeens andere artikelen. Over seks bijvoorbeeld, relaties, werkende vrouwen en hoe je een zwangerschap kon voorkomen.

Ook de jaren 70 en 80 draaiden om veranderingen: LAT-relaties, alleenstaanden, samenwonen zonder getrouwd te zijn, echtscheidingen. De redactie volgde met een team van deskundigen de ontwikkelingen. Samen informeerden zij de lezers, zonder zelf een standpunt in te nemen. Het blad bleef hierdoor altijd populair.

Speciale uitgaven van Libelle

Feestnummer bij het 75-jarig bestaan van Libelle.

Libelle is tegenwoordig meer dan een tijdschrift alleen. Het heeft bijvoorbeeld een website waar lezers met elkaar in gesprek kunnen. Er is daar een community (gemeenschap) opgebouwd, als aanvulling op het tijdschrift. Je vindt er enquêtes en polls, columns, oproepen en verwijzingen naar andere websites. Verder geeft de redactie eigen werk uit. Neem het Libelle kookboek uit 1974. Of Opvoeden is leuk! uit 2006.

Ook ter gelegenheid van jubilea verschenen er aparte uitgaven. In 1974 bijvoorbeeld Weekblad Libelle: een fascinerende selectie uit de jaargangen 1934-1974. Bij het 50-jarig jubileum vatte Libelle haar rol als ‘vriendin’ van de lezer samen in Libelle 50.

In 1970 verscheen ook voor het eerst de populaire strip Jan, Jans en de kinderen. Deze staat nog steeds wekelijks in Libelle.

Hoe kan ik Libelle lezen in de KB?

Filmpagina uit de eerste Libelle.

De KB bezit alle nummers van Libelle die sinds 1962 verschenen zijn. De jaargangen daarvoor zijn helaas niet compleet. De KB verzamelde in de begintijd van Libelle namelijk nog vooral wetenschappelijke tijdschriften en geen publiekstijdschriften en damesbladen. Je kunt de jaargangen van Libelle die we in huis hebben, bekijken in onze leeszalen. Bekijk ze in onze catalogus via aanvraagnummer KW DPG 0664. Je kunt ze niet lenen en mee naar huis nemen.

Meer weten?

Anna Rademakers
Conservator cultuurgeschiedenis