Digitalisering verandert onze samenleving en onze organisaties. Technologieën zoals kunstmatige intelligentie, het gebruik van algoritmes en Big Data en de toenemende invloed van de grote technologiebedrijven op ons dagelijks leven bieden enerzijds kansen. Zo hebben Nederlanders nu meer mogelijkheden dan ooit om kennis te nemen van informatie en het media-aanbod.
Maar er zijn ook grote risico’s, bijvoorbeeld op het gebied van de vindbaarheid en herkenbaarheid van betrouwbare informatie, en op het gebied van de bescherming van onze privacy en data. Publieke toegang tot informatie en publieke regie op digitalisering moeten daarom hoog op de agenda van de overheid staan. In een brief aan de vaste Kamercommissie voor Digitale Zaken (DiZa) wijzen de NPO, de KB, PublicSpaces, SURF en Kennisnet, Netwerk Mediawijsheid en Beeld en Geluid op de urgentie van deze taak.
Aandacht voor randvoorwaarden
Onze organisaties worden gedreven door gezamenlijke publieke waarden, zoals betrouwbaarheid en authenticiteit van informatie, gelijke behandeling en bescherming van burgerrechten en pluriformiteit. In onze brief vragen we daarom de politiek om de randvoorwaarden te borgen waarbinnen deze publieke waarden beschermd kunnen worden. In het bijzonder vragen we de commissie om aandacht te hebben voor:
- Het stimuleren van digitale geletterdheid en mediawijsheid van alle Nederlanders
- Regelgeving, zodat je kunt zien en verifiëren waar informatie en het media-aanbod vandaan komt
- Het ondersteunen van de ontwikkeling van algoritmes die gebaseerd zijn op publieke waarden
- Regelgeving over de zichtbaarheid (prominentie) en herkenbaarheid van publieke en betrouwbare content voor alle Nederlanders
- De verkenning van alternatieven voor de dominante commerciële platforms in het digitale domein
- De verkenning van publieke alternatieven voor zendtechnieken en hardware die relevant zijn voor de digitale ruimte.
Lees de volledige brief aan de Tweede Kamer.
Socialmediacampagne #mijnbibliotheek
Als nationale bibliotheek zet de KB zich in voor publieke toegang tot informatie. Toegang tot informatie is een mensenrecht en een van de duurzame ontwikkelingsdoelen waar wij aan bijdragen. We bereiken meer dan 5 miljoen mensen met ons digitale informatieaanbod, waarmee we lezen en onderzoek willen stimuleren. We doen al jarenlang ervaring op met het leveren van digitale diensten vanuit publieke waarden, zoals het online en vrij beschikbaar stellen van ons nationale erfgoed via Delpher. Onze algoritmes werken daarbij op basis van content in plaats van persoonskenmerken, en in het Cultural AI Lab onderzoeken we samen met partners hoe we AI op een verantwoorde, betrouwbare en eerlijke manier kunnen toepassen.
Als nationale bibliotheek hebben we daarnaast een rol te vervullen in het zorgen voor digitaal vaardige burgers. De samenleving is in rap tempo gedigitaliseerd, maar het lukt bij lange na niet iedereen om het tempo van technologische versnelling bij te houden. Samen met openbare bibliotheken bieden we daarom onder meer cursussen digitale vaardigheid aan, hebben we aandacht voor digitaal burgerschap en dichten we de kloof tussen de digitale overheid en burgers door in bibliotheken informatiepunten digitale overheid te vestigen.
Tot slot zijn we ons als nationale bibliotheek bewust van het groeiende probleem van desinformatie. Bijna zeven op de tien Nederlanders maken zich zorgen over de invloed van nepnieuws. Als onderdeel van het Netwerk Mediawijsheid zetten we ons daarom in voor digitale geletterdheid en mediawijsheid. Bijvoorbeeld met de website isdatechtzo.nl, waarmee we bezoekers tips aanreiken om onjuiste informatie te herkennen en meer te leren over de werking van nepnieuws.
Bijdragen aan het publieke debat over digitalisering
Met onze ervaringen willen we een bijdrage leveren aan het publieke debat over de gewenste en ongewenste gevolgen van digitalisering voor de samenleving. We zijn daarom vanaf het begin betrokken bij PublicSpaces, dat een uniek netwerk van culturele en mediaorganisaties vertegenwoordigt. We komen graag in gesprek met de Tweede Kamer om onze specifieke aandachtspunten in de ontwikkeling van de publieke ruimte onderdeel te laten zijn van de werkzaamheden van de commissie Digitale Zaken.
