Geschiedenis van de KB
Stadhouder Willem V. Portret gemaakt door Johann Friedrich August Tischbein.
De KB is de nationale bibliotheek van Nederland en werd opgericht in 1798. Van het Binnenhof naar het Mauritshuis en een eigen pand aan Lange Voorhout tot het huidige gebouw naast Centraal Station. De KB heeft een lange geschiedenis. Op deze pagina vertellen we je erover.
De basis voor de bibliotheek die zou uitgroeien tot de KB was de collectie boeken en handschriften van stadhouder Willem V. Deze was uitgeweken naar Engeland. De bibliotheek kwam terecht aan het Binnenhof in Den Haag. Volgens de eerste catalogus uit 1800 telde de collectie toen 5.500 boeken en tijdschriften.
Tijdens de regering van koning Lodewijk Napoleon begin 19e eeuw kreeg de bibliotheek het predicaat (de erenaam) ‘Koninklijk’. De collectie groeide snel, waardoor de bibliotheek moest verhuizen. De KB kwam terecht in het Mauritshuis. Maar ook het Mauritshuis bleek al snel te klein. Koning Willem I besloot de bibliotheek over te laten brengen naar het pand Lange Voorhout 34. Hier was de KB van 1821 tot 1982 gevestigd.
In 1982 verhuisde de KB naar het huidige gebouw naast het Centraal Station, dat ontworpen is door bureau OD205 onder leiding van architect Arie Hagoort.
-
Maker onbekend, collectie Haags Gemeentearchief.
De KB aan het Lange Voorhout in Den Haag.
Foto: collectie Haags Gemeentearchief.
De KB wordt een wetenschappelijke bibliotheek
In de loop van de 19e en 20e eeuw groeide de collectie van de KB. Door geschenken bijvoorbeeld, door bruiklenen of door aankopen van verzamelingen en afzonderlijke kostbare stukken. Die vormen de basis van de verschillende bijzondere collecties. De KB ontwikkelde zich zo tot een wetenschappelijke bibliotheek, met de nadruk op de geesteswetenschappen.
De Nederlandcollectie van de KB
Bij de oprichting in 1798 was het al de bedoeling om het nationale erfgoed in gedrukte vorm te verzamelen. Met andere woorden: om gedrukte boeken, kranten en tijdschriften te verzamelen die in Nederland verschijnen of over Nederland gaan. Dat gebeurde tot 1974 vrij willekeurig. Maar sinds dat jaar verzamelt de KB van iedere publicatie die in Nederland verschijnt 1 exemplaar. Deze werken samen vormen de Nederlandcollectie met ‘alles uit of over Nederland’.
Sinds de jaren 90 verzamelt de KB ook de digitale Nederlandse publicaties. Daar horen sinds begin deze eeuw ook websites bij. Je kunt alles inzien in de KB en we plaatsen zoveel mogelijk online. We bewaren alle werken veilig en goed verzorgd.
-
Het magazijn van de KB aan het Lange Voorhout...
-
...versus het magazijn van de KB in het huidige gebouw, Prins Willem-Alexanderhof 5.
De KB in de 21e eeuw: van 5.500 naar 4,4 miljoen werken
In bijna 225 jaar is de KB uitgegroeid tot een nationaal en internationaal bekende wetenschappelijke instelling. Daarnaast heeft de KB sinds 2015 een belangrijke coördinerende rol in het netwerk van openbare bibliotheken. Ook bouwt de KB aan een nationale digitale bibliotheek.
In april 2022 werken er meer dan 400 medewerkers bij de KB, bestaat de collectie uit 4,4 miljoen items (digitale werken niet meegerekend), samen goed voor 120,5 kilometer aan boeken, kranten en tijdschriften. En dan komt er elke week zo'n 10 meter aan gevulde boekenplank bij.
Vind je dit soort cijfers leuk, bekijk dan zeker eens de infographic van ons jaarverslag (pdf). Via internet vinden miljoenen mensen hun weg naar al het moois en interessants dat de KB bewaart.
