Het nieuwe boekenmagazijn: duurzaam en veilig
De KB bouwt een nieuw boekenmagazijn in de Harnaschpolder, gemeente Midden-Delfland. Het belooft een hypermodern gebouw te worden, waar onze collectie de komende eeuwen veilig is. Een paar hoogtepunten op een rijtje.
Veilig voor vuur en water
In het nieuwe magazijn staat de KB-collectie veilig. In het magazijn kan geen brand uitbreken. Vuur heeft namelijk zuurstof nodig en het magazijn wordt zuurstofarm.
Ook aan de bescherming tegen overstromingen en klimaatverandering is gedacht. De collectie komt boven NAP te staan (Normaal Amsterdams Peil, het gemiddelde zeeniveau). En we houden bij het bouwen rekening met bijvoorbeeld de stijgende zeespiegel, extreme hitte en regenval.
Duurzaam: energieneutraal en elektrische busjes
Het nieuwe magazijn wordt duurzaam gebouwd. Het is in het gebruik volledig energieneutraal.
Om te beginnen gebruiken we heel weinig energie voor het regelen van het juiste klimaat. Voor het veilig en lang bewaren van de collectie hebben we namelijk een stabiel klimaat nodig. Dat bereiken we door het gebouw luchtdicht te maken. Ook isoleren we het flink. De temperatuur binnen beweegt hierdoor langzaam mee met de seizoenen buiten. Vocht van buiten kan ook niet binnendringen. En omdat we onze grote collectie heel compact opslaan, dragen de boeken bij aan hun eigen klimatisering. Schommelingen in de luchtvochtigheid en temperatuur worden namelijk gedempt door de enorme massa aan papier. Zo zorgen we ervoor dat de condities om de collectie lang te bewaren zo goed mogelijk zijn. Zonder dat we daarvoor energieslurpende klimaatinstallaties nodig hebben. Bijkomend voordeel: de boeken kunnen geen waterschade oplopen door lekkende installaties.
Voor wat we verder aan energie nodig hebben, gebruiken we zonnepanelen op het gebouw.
-
Zonnepanelen op het dak van de Speichlerbibliothek in Zwitserland. Foto: Speicherbibliothek / Ulrich Niederer.
Tot slot: het nieuwe magazijn komt in de Harnaschpolder te staan, los van het KB-gebouw. Om de aangevraagde boeken bij het KB-gebouw te krijgen, vervoeren we ze met busjes. Dit worden elektrische busjes, zodat we ook met het vervoer het milieu niet belasten.
Volledig geautomatiseerd robotmagazijn
Het geautomatiseerde magazijn van de Speichlerbibliothek. Foto: Speicherbibliothek/Ulrich Niederer.
Het nieuwe magazijn wordt geautomatiseerd. De boeken worden geplaatst in containers, die in hoge stellingen komen te staan. Zo kunnen we veel meer boeken kwijt dan nu. Vraag je een boek aan, dan haalt een computergestuurde robot de container met het boek uit de stelling. Deze zet de container later ook weer terug. De British Library, de Noorse nationale bibliotheek en de Speicherbibliothek in Zwitserland gebruiken dit systeem al langer.
Mensen blijven altijd nodig trouwens. Magazijnmedewerkers halen de boeken uit de containers en zorgen dat ze vervoerd worden. Ook verzorgen zij onder andere de administratie van de uitleningen.
Ontwerp: 14 meter hoge stellingen
Architectenbureau Office Winhov gaat het nieuwe magazijn ontwerpen. Het komt op een perceel van 7.000 vierkante meter te staan. De stellingen worden 14 meter hoog. In het gebouw komen verder ook nog laad- en losstations voor de verhuiswagens en later de vervoersbusjes. Ook komt er onder andere nog een werkruimte voor medewerkers, een vergaderruimte, een lunchruimte en een technische ruimte.
Verhuizing van alle boeken: een megaoperatie
De KB heeft:
- 3,5 miljoen boeken
- ongeveer 700.000 banden gevuld met tijdschriften
- meer dan 100.000 gebonden kranten
- ruim 13.000 werken van extra groot formaat
- prenten, kaarten, pamfletten
- heel veel andere niet gebonden werken
En er komen elke dag nieuwe boeken, kranten en tijdschriften bij. Deze hele collectie moeten we verhuizen naar het nieuwe magazijn. Dat doe je niet in een dag. Een heel team is al jaren bezig om deze verhuizing voor te bereiden. Zelfs al ver voordat we wisten waar het nieuwe magazijn zou komen. Deze collega's zorgen ervoor dat de collectie schoon is en goed is terug te vinden in de catalogus.
We gebruiken het moment ook om kwetsbare en beschadigde boeken te beschermen met een speciale verpakking. Indien nodig restaureren we boeken. Zo zorgen wij ervoor dat we de collectie veilig kunnen verplaatsen naar het nieuwe magazijn.
Voorbeeld naar en voor andere bibliotheken
We bouwen het nieuwe magazijn naar Zwitsers, Noors en Brits voorbeeld. Maar veel nationale bibliotheken zijn nieuwsgierig naar hoe wij dit aanpakken. Zij volgen onze vorderingen op de voet.
Op 13 december 2022 presenteerde het platform ErfGoedKlimaat de Klimaatverklaring voor erfgoedorganisaties. De KB is lid van dit platform. In de verklaring worden uitgangspunten voorgesteld voor het binnenklimaat bij erfgoedinstellingen. Ook zo willen we er als nationale bibliotheek aan bijdragen dat collecties zo goed mogelijk beheerd kunnen worden. En dat er minder energie verbruikt wordt.
Nieuwsgierig naar het nieuwe magazijn?
Van binnen gaat het nieuwe magazijn lijken op dat van de British Library. Die maakte daar een mooi filmpje over. Het is helaas in het Engels en het is niet ondertiteld. Maar de beelden laten goed zien hoe een gerobotiseerd magazijn werkt en eruitziet.
