Wikipedia, Wikidata en Wikimedia Commons

Wat doet de KB met Wikipedia? En met Wikidata en Wikimedia Commons? De KB levert informatie waarmee schrijvers Wikipedia-artikelen kunnen maken. Bijvoorbeeld over de Nederlandse geschiedenis, cultuur, taal en wetenschap. Ook voegen we afbeeldingen toe aan Wikimedia Commons, de beeldbank van Wikipedia. Aan Wikidata, een feitendatabase, voegen we gegevens toe over onder meer onze topstukken. Hierdoor kunnen miljoenen Nederlanders die informatie gebruiken. Lees meer over dit project.

 

Wat doet de KB voor Wikipedia, Wikidata en Wikimedia Commons?

Een van de prentenboeken die via Wikimedia Commons beschikbaar is. Mooi Elsje / door Agatha ; illustraties van Walter Crane

We werken nauw samen met de Wikipediagemeenschap. We voeren diverse activiteiten uit die bijdragen aan de ontwikkeling van Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikidata. Een aantal voorbeelden uit de afgelopen jaren:

  • De KB doneert regelmatig afbeeldingen aan Wikimedia Commons, van prentenboeken tot middeleeuwse handschriften. Bekijk het overzicht van onze beelddonaties.
  • De KB voegt gegevens toe aan Wikidata, zoals open data over onze collectietopstukken, alba amicorum (vriendenboeken) en middeleeuwse handschriften. Bekijk het overzicht van onze Wikidataprojecten.
  • De KB helpt schrijvers die afbeeldingen, teksten en data uit onze collecties voor hun Wikipedia-artikelen willen gebruiken.
  • De KB neemt deel aan bijeenkomsten en evenementen van de gemeenschap en stelt hiervoor haar gebouw beschikbaar. 
  • De KB doet aan scholing van haar medewerkers zodat zij aan Wikiprojecten kunnen meewerken.
  • De KB deelt haar kennis en ervaring met collega-instellingen, zoals openbare bibliotheken, archieven en musea.
  • De KB rapporteert over haar activiteiten rondom Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikidata.

Meer informatie

Bij Veelgestelde vragen (onderaan de pagina) vind je aanvullende informatie over alle bovenstaande punten.

Waarom werken we samen?

Het is een van onze kerntaken om onze collecties, informatie, data en kennis met zoveel mogelijk mensen te delen; voor onderzoek, werk, studie of plezier. Dit doen we via onze eigen diensten, zoals kb.nl, Delpher, DBNL, Het Geheugen of data.bibliotheken.nl. Maar we benutten ook de mogelijkheden via Wikipedia, het meeste gebruikte naslagwerk van Nederland. Deze encyclopedie wordt door meer dan 80 procent van de Nederlanders regelmatig bezocht.

Voor wie is al die informatie bedoeld?

Veel mensen gebruiken Wikipedia als startpunt bij het zoeken naar informatie. Ze vinden daar artikelen die gemaakt zijn op basis van teksten en afbeeldingen uit de KB-diensten. Zo komen meer mensen in aanraking met Nederlandse geschiedenis, cultuur, wetenschap en andere onderwerpen en maken via Wikipedia kennis met onze collectie. 

Niet alleen worden KB-afbeeldingen uit Wikimedia Commons gebruikt door de Wikipediagemeenschap om artikelen mee te illustreren, maar ook wereldwijd weten bijvoorbeeld wetenschappers, journalisten, uitgevers, redacties van nieuwswebsites en sociale media de afbeeldingen van de KB via Wikimedia Commons te vinden.     

De KB heeft ook voordelen van de inspanningen. Via Wikidata kunnen we onze open datasets verrijken en koppelen aan andere databronnen. Hierdoor is onze eigen data beter vindbaar, zichtbaar en herbruikbaar. Ontwikkelaars, appbouwers en datawetenschappers, maar ook netwerken zoals de Wikidatagemeenschap, Netwerk Digitaal Erfgoed of Europeana maken hier gebruik van.
 

Vrije beschikbare content

Door bijdragen te leveren aan Wikipedia werken we mee aan de groei van open, herbruikbare content. Het gaat dan om open data, vrije licenties en het bijdragen aan het publieke domein. Dat is niet alleen voor Wikipedia nuttig, maar ook voor de bredere groep van afnemers en hergebruikers in ons netwerk.

Concrete cijfers

Een paar concrete cijfers (februari 2022): tot nu toe hebben we ruim 25.000 beelden aan Wikimedia Commons toegevoegd, waarmee 4.235 verschillende Wikipeda-artikelen in 131 talen geïllustreerd zijn. Die artikelen worden elke maand zo’n 9 miljoen keer vanuit de hele wereld opgevraagd.

Contactpersoon

Olaf Janssen
Wikimedia- en open data coördinator

Veelgestelde vragen

Waarom werkt de KB samen met Wikipedia?

Sinds 2013 werkt de KB samen met Wikipedia, en de gemeenschap van makers. Onze collecties sluiten goed aan bij veel onderwerpen die op Wikipedia beschreven (zouden kunnen) worden. We zorgen er samen met die gemeenschap voor dat kennis over de Nederlandse geschiedenis, cultuur, taal en wetenschap die in de collecties van de KB besloten ligt, in de encyclopedie opgenomen wordt. Hierdoor kunnen miljoenen Nederlanders eenvoudig en laagdrempelig in aanraking komen met die informatie.

Open overheid 

Onze samenwerking met Wikipedia sluit aan bij de openheid en transparantie die de overheid nastreeft, bijvoorbeeld via de Wet hergebruik overheidsinformatie en het beschikbaar maken van verzamelingen open data. Op die manier kunnen anderen voortbouwen op met publiek geld gecreëerde informatie. Alle teksten en beelden die de KB aan Wikipedia toevoegt zijn vrij herbruikbaar. Dat betekent dat iedereen die inhoud weer mag bewerken, verder mag verspreiden en naar eigen inzicht mag gebruiken.

Waarom zet de KB beeldmateriaal op Wikimedia Commons?

We voegen regelmatig rechtenvrije afbeeldingen uit onze collecties toe aan Wikimedia Commons, de beeldbank van Wikipedia. Bijvoorbeeld onze topstukken, historische kaarten en atlassen, middeleeuwse handschriften, vriendenboeken of prentenboeken voor kinderen. Deze afbeeldingen worden onder andere door de gemeenschap gebruikt om artikelen op Wikipedia mee te illustreren.

Het delen, kopiëren en bewerken van die afbeeldingen is ook buiten Wikipedia en voor commerciële doeleinden gewoon toegestaan. Ze worden wereldwijd gebruikt door bijvoorbeeld wetenschappers, journalisten, uitgevers, nieuwswebsites of sociale media. 

Bekijk het overzicht van al onze beelddonaties, ook die nog gaan komen.
 

Hoe gebruikt de KB Wikidata?

Wikidata is een vrije en open feitendatabase die zowel door mensen als door machines kan worden gelezen en bewerkt. Het is de centrale opslagplaats voor de 'gestructureerde gegevens' van Wikipedia. Denk bv. de hoogte van de Eiffeltoren, het geboortejaar van Rembrandt of kerngegevens van de gemeente Rotterdam. Net als bij Wikipedia en Wikimedia Commons is alle inhoud van Wikidata vrij te hergebruiken.

Wikidata biedt kansen om onze eigen datadiensten mee te verbeteren. Via Wikidata kunnen we onze open datasets verrijken en koppelen aan andere databronnen, ook buiten het bibliotheekdomein. Hierdoor wordt onze eigen data beter vindbaar, zichtbaar en herbruikbaar. Dit doen we voor ‘technische’ doelgroepen zoals ontwikkelaars, appbouwers, digital humanities of datawetenschappers, en netwerken zoals de Wikidata-gemeenschap, het Netwerk Digitaal Erfgoed of Europeana

Daarnaast gebruiken we Wikidata steeds vaker om tot nu toe ongestructureerde en/of ongekoppelde collectiedata om te zetten in linked open data. Daarmee kunnen we die gegevens verbinden met de buitenwereld en bovengenoemde doelgroepen nog meer mogelijkheden bieden.

Op dit moment (november 2021) hebben we Wikidata-projecten om gegevens over onze collectietopstukken, alba amicorum (vriendenboeken) en belangrijkste Nederlandse literaire prijzen naar linked open data om te zetten. Hierbij gebruiken we de ervaringen die we tijdens een proefproject over locatiegegevens van openbare bibliotheken hebben opgedaan. 

Bekijk het overzicht van onze Wikidata-projecten.
 

Hoe draagt de KB bij aan de Wikipediagemeenschap?

Als samenwerkingspartners van de Wikipediagemeenschap zijn we onderdeel van die community. De KB heeft sinds 2013 een structurele en goedlopende samenwerking met de Wikipediagemeenschap en neemt regelmatig deel aan hun bijeenkomsten en evenementen in binnen- en buitenland. Niet alleen in de rol van (toehorende) bezoeker, maar ook als presentator of workshopleider. 

Ook proberen we waar mogelijk evenementen te hosten. We waren gastheer van GLAM-Wiki 2015 en openden onze deuren voor 2 hackathons om meer vrouwen bij de technische aspecten van Wikipedia en Wikidata te betrekken.

Daarnaast zijn we beschikbaar voor vragen en helpen we individuele Wikipedianen of projectgroepen die materiaal en data uit onze collecties willen gebruiken bij hun werkzaamheden voor Wikipedia.

Tot slot onderhouden we 3 projectwebsites waar we onze activiteiten rondom Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikidata met de gemeenschap delen.
 

Hoe helpt de KB haar eigen medewerkers om bij te kunnen dragen aan Wikimedia-activiteiten?

We stimuleren collega’s in het leveren van een bijdrage aan Wikimedia-activiteiten. We willen ze bewustwording, kennis en vaardigheden op dit gebied meegeven en hoe ze hier zelf aan kunnen bijdragen. We organiseren periodiek interne workshops en cursussen.

Onze Wikipediacoördinator biedt individuele begeleiding aan collega’s en schrijft handleidingen waar KB’ers zelf mee aan de slag kunnen. Hierbij gaat het niet alleen over kennis over Wikipedia, maar ook over aanverwante onderwerpen zoals auteursrechten, vrije content, open data, het toepassen van Creative Commons-licenties en het publieke domein.

Hoe ondersteunt de KB collega-instellingen bij hun Wikimedia-activiteiten?

De KB werkt al jaren samen met de Wikimediagemeenschap. Tevens hebben we een landelijke centrale functie in het netwerk van o.a. bibliotheken, universiteiten, kenniscentra en erfgoedinstellingen. Steeds meer van onze partnerorganisaties beseffen welke voordelen samenwerking met Wikipedia kan hebben.

Door onze ervaring kunnen we voor hen als kennis- en vraagbaak op dit gebied fungeren. Ook delen we onze expertise en vaardigheden graag pro-actief. Een greep uit onze activiteiten op dit vlak:

Hoe helpt de KB openbare bibliotheken met Wikipedia?

Binnen ons netwerk van samenwerkingspartners nemen openbare bibliotheken een speciale rol in. Voor veel van de ongeveer 3,5 miljoen leden van deze bibliotheken is Wikipedia een startpunt bij het zoeken naar informatie. Bovendien hebben de kerntaken, doelstellingen en activiteiten van openbare bibliotheken overeenkomsten met die van de Wikimedia-beweging. Samenwerking ligt daarom voor de hand.

Om dit te stimuleren hebben we samen met Wikimedia Nederland het pilotproject Wikipedia in de Openbare Bibliotheek opgezet. Er zijn nu maandelijkse Wiki-bijeenkomsten in Tilburg, Tiel en Hengelo.

Ook spreken we tijdens evenementen van de openbare bibliotheeksector, zoals Het Nationale Bibliotheekcongres over de voordelen van samenwerking. 
 

Hoe rapporteert de KB over haar Wikimedia-activiteiten?

Op de pagina’s van Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikidata vind je het overzicht van al onze activiteiten.

We meten elk jaar de resultaten van het hergebruik va de KB-collecties via deze drie platformen. Door die gegevens weten we dat bepaalde Wikipedia-artikelen zonder de KB niet hadden bestaan. En we begrijpen beter hoe we verwijzingen naar historische kranten op Delpher vanuit Wikipedia duurzamer kunnen maken.  
 

Hoe maken we onze eigen diensten beter geschikt voor hergebruik?

We zijn voortdurend op zoek naar mogelijkheden en kansen om onze (encyclopedisch relevante) teksten, afbeeldingen en data beter geschikt te maken voor open hergebruik. Dat doen we niet alleen door zelf content in de Wikimediaplatformen onder te brengen, maar ook door de content in onze eigen diensten op zo’n manier aan te bieden, dat anderen deze eenvoudiger kunnen gebruiken.  Een paar voorbeelden: 

  • In het verleden hebben we teksten over onze Topstukken voorzien van een vrije CC0-licentie, waardoor auteursrechtelijke beperking voor hergebruik zijn opgeheven. Op onze vorige website zijn ook webteksten over filosofie voorzien van een vrije licentie waardoor deze teksten nog steeds vrij te gebruiken zijn.
  • Omdat het beeldmateriaal van Atlas Ortelius op onze eigen site niet te downloaden is, hebben we voor deze atlas en alle andere topstukken verwijzingen  naar Wikimedia Commons aangebracht. Daar zijn die beelden wel te downloaden.
  • We hebben een beleid vastgesteld dat anderen toestaat om rechtenvrij beeldmateriaal uit het publieke domein dat de KB met publiek geld heeft gedigitaliseerd grootschalig en op hoge resolutie te hergebruiken, op welk online kanaal/medium dan ook, al dan niet voor commerciële doeleinden.

Waar vind ik nog meer informatie?

Als je nog meer wilt weten over onze samenwerking met Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikidata kun je terecht op onze projectwebsites: 

Voor vragen kun je ook terecht bij Olaf Janssen, de Wikimedia-coördinator.