Getijdenboek van Philips van Bourgondië

Het getijdenboek van Philips van Bourgondië is een handschrift uit het midden van de 15e eeuw. Het bevat gebeden, psalmen en andere teksten die katholieken opzeggen op vaste tijdstippen (getijden). Het is gemaakt rond 1455-1460. De tekst is versierd met grisailles. Dit zijn miniaturen in grijstinten. Het is gemaakt in opdracht van hertog Philips de Goede van Bourgondië (1396-1467). 

Het boek is vrij groot voor een getijdenboek. Philips' secretaris Jean Miélot zorgde voor de tekst. Jean le Tavernier uit Oudenaarde maakte een groot deel van de miniaturen. Hij was specialist in het maken van grisailles. Dit zijn tekeningen waarbij je alleen grijze en witte tinten gebruikt. Op enkele grisailles in het handschrift staat Philips de Goede zelf afgebeeld.

Rond 1500 zijn teksten en afbeeldingen aan het handschrift toegevoegd. De makers hebben hun best gedaan de nieuwe teksten en afbeeldingen te laten aansluiten bij de bestaande. In totaal bevat het handschrift 165 miniaturen. 126 daarvan zijn gemaakt door Jean le Tavernier of een van zijn medewerkers. De overige 39 zijn van de anonieme maker van de latere toevoegingen. Deze maker kreeg de naam ‘Meester van de Gebedenboeken van rond 1500'. Download de afbeeldingenlijst om te zien wie welke miniatuur heeft gemaakt.

Hoe is het getijdenboek in de KB gekomen?

Het getijdenboek ligt sinds 1832 in de KB. Het komt uit de collectie van de Zuid-Nederlandse historicus G.J. Gérard. Gérard was aan het eind van de 18e eeuw bibliothecaris van de Bourgondische bibliotheek. Gérard had het boek gekocht op de veiling van de boeken van Mme De Montfort. Zij was kanunnikes (rooms-katholiek geestelijke) in het Belgische Mons. We weten niet hoe het handschrift bij haar terechtgekomen is.

Gérard stierf in 1814. In 1818 bood zijn weduwe zijn verzameling aan aan koning Willem I. Voor 7.000 gulden kwam zijn collectie toen terecht in het Rijksarchief. In 1832 werd het getijdenboek naar de KB gebracht, samen met 400 andere handschriften uit de collectie van Gérard.

Meer weten?

Ed van der Vlist
Conservator middeleeuwse handschriften