Esoterie

In de KB is veel informatie te vinden over esoterie. Hieronder vallen de volgende vakgebieden: alchemie, magie, astrologie, waarzeggerij en parapsychologie. Ook vallen er religieus-filosofische tradities onder, zoals neoplatonisme, gnosticisme, hermetisme en kabbala.

Je vindt in onze Collectie Esoterie ook werken over diverse stromingen die in de loop van de tijd zijn ontstaan en die zich hebben georganiseerd in - soms geheime - genootschappen. Denk aan theosofie, de vrijmetselarij, Rozenkruisers, antroposofie, hekserij en wicca.

De KB heeft van oudsher boeken over esoterische wetenschappen in de collectie. In eerste instantie waren dat oudere werken, zoals die van Nostradamus, Hermes Trismegistus, Agrippa van Nettesheim en Paracelsus. Sinds het eind van de 20e eeuw verzamelt de KB ook nadrukkelijk over onderwerpen als parapsychologie, spiritisme en telepathie. Deze collectie groeit geleidelijk.

Belangrijke schenkingen en legaten op het gebied van esoterie

In 1939 verwierf de KB boeken uit de nalatenschap van de Haagse oogarts dr. Rutger Adolf Reddingius (1866-1939). De arts stelde ook geld ter beschikking voor uitbreiding. In 1990 kreeg de KB het archief en de bibliotheek van George Zorab (1898-1990) geschonken. Hieruit werden enige honderden titels en enkele zeldzame tijdschriften opgenomen. Van de Orde van Vrijmetselaren ontving de KB in 1991 circa 15 meter boeken uit het algemene gedeelte van de bibliotheek van de Orde. Eerder schonk zij al tijdschriften. De collectie esoterie werd verder aangevuld dankzij bruiklenen van de Theosofische Vereniging Nederland.

Binnen de collectie esoterie verdienen enkele deelcollecties bijzondere aandacht.

Deelcollectie hekserij: Balthasar Bekker (1634-1698)

Deze deelcollectie laat zien hoe Nederlandse theologen eind 17e eeuw kritisch reageerden op de ideeën van de Nederlandse predikant Balthasar Bekker. Bekker staat bekend als 1 van de eerste bestrijders van heksenvervolgingen. Zijn ideeën waren toen revolutionair, maar werden na zijn dood snel geaccepteerd. De collectie bevat stukken van en over Balthasar Bekker die teruggaan tot in de 17e eeuw, zoals:

• Bekker, Balthasar. De betoverde weereld. 1691. Vraag hier de gedrukte versie aan.
• Bekker, Balthasar. Beschrijving van de reise door de Vereenigde Neederlanden, Engeland en Vrankrijk gedaan door De. B. Bekker en eenige vrienden'. 4 juli 1683 - 5 sept. 1683. Vraag hier de gedrukte versie aan.
• Waeyen, Johannes vander. De betooverde weereld van D. Balthasar Bekker ondersogt en weederlegt. 1693. Vraag hier de gedrukte versie aan.
• Brieven van Regnerus Reen (1632-1695), predikant, geschreven aan Balthasar Bekker (1634-1698), predikant. Je kunt deze bundel aanvragen.
• Sluis, Jacob van. Bekkeriana: Balthasar Bekker biografisch en bibliografisch. Fryske Akademy,1994. Pak deze titel zelf uit de kast in de leeszaal (NL 58 L 1830) of kies voor gedrukte versie aanvragen.

Deelcollectie parapsychologie: George Avetoom Marterus Zorab (1898-1990)

George Zorab was de belangrijkste publicist over parapsychologie in Nederland. Zijn archief en bibliotheek vormen het hart van de deelcollectie. Zorab stond bekend om de wetenschappelijk distantie waarmee hij onderzoek deed naar paranormale verschijnselen. Ontdek:

• tientallen boeken van en over Zorab
• tijdschrift Parapsychologische bibliotheek; onder redactie van Paul Anthonie Dietz en Wilhelm Heinrich Carl Tenhaeff, die de parapsychologie in Nederland een academische basis gaven
• archief van Zorab met honderden brieven en andere bescheiden
• titels uit de nalatenschap van dr. Rutger Adolf Reddingius (1866-1939) en titels die dankzij diens legaat konden worden aangeschaft

Deelcollectie vrijmetselarij: Orde van Vrijmetselaren

De broederschap van vrijmetselaren ontstond al begin 18e eeuw in Nederland. Deze deelcollectie heeft betrekking op die Nederlandse ontwikkelingen en bevat:

• boeken uitgegeven door en over de Orde van Vrijmetselaren
• tijdschriften van en over de Orde van Vrijmetselaren
• Nederlandse vrijmetselaar-almanakken vanaf de 18e eeuw

Publicaties over esoterie bevinden zich zowel in de algemene collectie als bij de Bijzondere collecties. Ze zijn te vinden via de KB-catalogus.

Artikel

• Reddingius, 'R.A. G.A.M. Zorab, parapsycholoog 1898-1990'. Verzamelaars en verzamelingen. Koninklijke Bibliotheek, 1789-1998. Waanders, 1998, pp. 102-103.