Sprookjes uit de nalatenschap van Moeder de Gans

Omslag van *Sprookjes van Moeder de Gans*.

Sprookjes uit de nalatenschap van Moeder de Gans uit 1870 is een van de oudste en mooiste bundels met sprookjes van de gebroeders Grimm in de collectie van de KB. Deze editie is uitgegeven door A.W. Sijthoff in Leiden.

Nederlandse edities van Moeder de Gans

Sprookjes uit de nalatenschap van Moeder de Gans is geschreven door de gebroeders Grimm. De 1e sprookjesbundel van de gebroeders Grimm werd in Duitsland in 1812 uitgegeven onder de titel Kinder- und Hausmärchen (KHM). De 1e druk in het Nederlands kreeg in 1820 de titel Sprookjes-Boek voor Kinderen. De 2e Nederlandse verzamelbundel van de gebroeders Grimm verscheen in 1866 onder de titel Volkssprookjes. De titel van de 3e Nederlandse verzamelbundel was Sprookjes uit de nalatenschap van Moeder de Gans. Die titel is een beetje misleidend, want de bundel heeft niets te maken met de Sprookjes van Moeder de Gans van Charles Perrault. Blijkbaar dacht men dat de bundel beter zou verkopen als men naar die beroemde sprookjes zou verwijzen.

Franse titelpagina van het KB-exemplaar van *Sprookjes van Moeder de Gans*.

Inhoud van Sprookjes van Moeder de Gans

De bundel Sprookjes van Moeder de Gans verscheen in een oplage van minimaal 1.000 exemplaren. Het boekje met ‘fraai gekleurde plaatjes in een zeer net bandje’ kostte in de boekwinkel toen 1,25 gulden. Uit archiefstukken blijkt dat de oplage na 12 jaar, in 1882, was uitverkocht. De bundel telt 130 pagina’s. Op het titelblad staat dat de bundel is ‘bijeenverzameld en uitgegeven door de Gebroeders Grimm’. Op de Franse titelpagina van het KB-exemplaar is met de hand geschreven: ‘Johan Gratama, 1871. - Gekregen van Laura, Anna, Dora en Sibrand op zijn achtsten verjaardag, Zwolle, 1871’.

Tekeningen in Sprookjes van Moeder de Gans

In Sprookjes van Moeder de Gans zijn 5 platen te vinden. Ze zijn gemaakt door de bekende schilder en lithograaf Gerardus Johannes Bos. In de collectie van de KB vind je bijna 100 titels met illustraties van zijn hand. De getinte lithografieën zijn gemaakt door Pieter Willem Marinus Trap in Leiden. De illustraties laten momenten zien uit Het vroolijke sprookje van den kleinen Frits met zijne viool, De koning der kikvorschen, of de IJzeren Hendrik, Het levenswater, Het aardmannetje en Het zingende springende leeuwerikje.

Verschillende namen voor de sprookjes

Sommige sprookjes in Sprookjes van Moeder de Gans hebben meerdere namen. Het sprookje De wondermantel wordt bijvoorbeeld ook wel De groente-ezel genoemd. Om het makkelijker te maken te bepalen over welk sprookje je het hebt, heeft elk sprookje een KHM-nummer. Dat verwijst naar het nummer dat het sprookje had in de eerste KHM-bundel van 1812.

Welke verhalen zijn te vinden in Sprookjes van Moeder de Gans?

Het boek Sprookjes van Moeder de Gans bevat de volgende 19 sprookjes:

De koning der kikvorschen, of de IJzeren Hendrik (KHM1)
De ondankbare zoon (KHM145)
De zoon die reizen wilde (KHM143)
De vier broeders (KHM129)
De zes getrouwe knechts (KHM134)
Het levenswater (KHM97)
De knaap die niet bang te maken is (KHM121)
Het aardmannetje (KHM91)
De wondermantel (KHM122)
De jonge reus (KHM90)
Het zingende springende leeuwerikje (KHM88)
Het vroolijke sprookje van den kleinen Frits met zijne viool (KHM110)
De voordeelige koop (KHM7)
De kraaien (KHM25)
De getrouwe Johannes (KHM6)
De twaalf broeders (KHM9)
De witte slang (KHM17)
De bijen-koningin (KHM62)
Kluchtig sprookje van dokter alwetend (KHM98)

Download

Op deze afbeelding zijn de algemene gebruiksvoorwaarden van KB.nl van toepassing.

Hoe kun je het werk inzien?

Sprookjes van Moeder de Gans kun je inzien in de leeszaal van de Bijzondere Collecties. Je kunt het werk aanvragen via de catalogus via aanvraagnummer KW BJ 26563. Je kunt het ook bekijken op de site als digitaal topstuk en op Wikimedia Commons.