Vriendenaankoop: zeldzame editie van roman Couperus

Van de roman Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan van Louis Couperus zijn verschillende uitvoeringen verschenen. In 2009 dook er een onbekende luxe uitgave in perkament op. Deze werd gekocht door een particuliere verzamelaar. Toen er in 2013 een tweede exemplaar op de markt kwam, aarzelde de KB geen moment: ze kocht het aan met steun van de Vriendenvereniging.

Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan is een roman van Louis Couperus. De aankoop van dit bijzondere exemplaar is gedaan in 2013 op een veiling. Het gaat om een zeldzame editie uit 1906 die in perkament gebonden is, met een art-nouveau-afbeelding op de boekband. De ontwerper is de bekende kunstenaar Chris Lebeau.

De aankoop is bijzonder, omdat er maar 1 ander exemplaar van deze luxe editie bekend is. Dit andere exemplaar kwam in 2009 ineens op de markt. Dit was een verrassing voor iedereen, want er was geen informatie over bekend. Zelfs Couperuskenners en -verzamelaars wisten van niks. Het werd gekocht door een particuliere verzamelaar.

In 2013 bood Burgersdijk & Niermans een tweede exemplaar te koop aan. Ook dit had niemand verwacht. De KB besloot meteen om dit exemplaar te kopen. Het was nu of nooit. De kans dat er nog meer exemplaren van deze editie zouden opduiken was erg klein.

Het verhaal achter deze uitgave

Waarom uitgever Veen heeft besloten om deze 2 luxe exemplaren te maken, weten we niet. We vinden er niks over terug in brieven van Couperus aan zijn uitgever, of in advertenties van de uitgever zelf. Maar op basis van andere gegevens kunnen we er toch wel iets over zeggen.

Uitgevers lieten van sommige romans een aantal luxe exemplaren speciaal binden, die deels voor de verkoop bestemd waren. Ze werden ook gebruikt als cadeau aan de schrijver. Waarschijnlijk waren deze 2 exemplaren ook voor de schrijver en /of de uitgever zelf bestemd.

De KB en de Couperus-collectie

De KB heeft een grote verzameling uitgaven van en over Couperus, zo’n 2.200 banden en 70 handschriften. Daarin bevinden zich onder andere eerste drukken, luxe exemplaren, varianten van boekbanden en handschriften van romans, verhalen en gedichten. 

De aankoop van deze luxe editie, met hulp van de Vriendenvereniging, was een welkome aanvulling. Collectiespecialist Paul van Capelleveen: “Fijn dat de Vrienden de aankoop van een vroeg 20e-eeuws stuk konden steunen. Dat gebeurt niet zo vaak. Het gaat om een heel mooi art-nouveau-ontwerp, en daarvan ook nog eens de beste versie. De afdruk is heel scherp en de conditie is perfect.”

De ontdekking van deze twee exemplaren heeft nieuwe inzichten opgeleverd, maar ook nieuwe vragen opgeroepen. Voor wie zijn ze gemaakt? Waarom zijn ze nooit eerder ontdekt? Waarom heeft Couperus het er niet over in zijn brieven? Waarom maakte uitgever Veen deze dure speciale exemplaren, terwijl Couperus al minder populair aan het worden was? Allemaal vragen waar we het antwoord (nog) niet op weten.

Wat wel duidelijk is geworden, is dat er bij Couperus misschien meer te ontdekken is dan we weten. En dat de collectie waarschijnlijk nooit compleet is.