Jacob Heyblocqs vriendenboek
Detail van Heyblocqs vriendenboek
In de 17e eeuw is een ‘vriendenboek’ een soort LinkedIn voor studenten en mannen uit kunst en cultuur. Dichter en rector van de Latijnse school in Amsterdam Jacob Heyblocq verzamelde in zijn album bijdragen van bijna alle belangrijke figuren uit de Gouden Eeuw. Denk bijvoorbeeld aan Rembrandt, Joost van den Vondel, Jacob Cats en Constantijn Huygens. Lees meer over Jacob Heyblocqs vriendenboek.
Bekijk Jacob Heyblocqs vriendenboek online
Geschiedenis van Jacob Heyblocqs vriendenboek
Detail van Heyblocqs vriendenboek
In de tijd van Jacob Heyblocq (1623-1690) waren vriendenboeken vooral populair onder studenten die van universiteit naar universiteit reisden. Ze namen de kleine boekjes mee en wanneer ze mensen ontmoetten die ze niet wilden vergeten, vroegen ze hun iets in hun album te schrijven. Dat waren meestal korte citaten en uitingen van vriendschap met een datering en een ondertekening. Soms lieten de studenten hun portret of familiewapen in het album zetten. Het album reisde met de student mee totdat zijn studie klaar is. Het verdween daarna meestal in een lade.
Heyblocqs ambities
Jacob Heyblocq pakte het anders aan. Op de eerste pagina maakte hij meteen duidelijk dat hij veel meer wilde dan een standaard vriendenboek. Hij richtte zich in het Latijn tot de ‘grootste, geleerdste, nobelste’ mensen van zijn tijd. Hij vroeg ‘de grootste denkers van deze eeuw en koninklijke hoogheden’ om ‘briljante bijdragen’ te schrijven in dit ‘gedurfde boek’. Hij beloofde dat na de dood van de schrijvers wat zij geschreven hebben zou blijven voortbestaan.
Beroemde vrienden
Na zijn studie ging Heyblocq lesgeven aan de Latijnse school in Amsterdam. Amsterdam was toentertijd een wereldstad. Wetenschap, kunst en cultuur kwamen er tot bloei. Rond 1660 werd Heyblocq rector van de school. Daardoor kwam hij in contact met de culturele elite van Amsterdam. Hij vroeg dichters, professoren, tekenaars en schilders om een bijdrage. Daardoor is dit het rijkste vriendenboek uit de Nederlandse geschiedenis.
Topstuk van de KB
Het album van Jacob Heyblocq werd in 1901 aan de KB geschonken door U.M. Kneppelhout-Van Braam. In 1997 maakte de KB een heruitgave van het boek. Deze is nog steeds te koop in onze webwinkel.
Bijzondere bijdragen
De meeste bijdragen in het album zijn heel uitgebreid. Veel gedichten zijn voor de gelegenheid gemaakt en ze zijn over het algemeen in het Nederlands of het Latijn geschreven. De naam Heiblocq wordt vaak als inspiratie gebruikt. Een heiblok is het zware blok van de heimachine waarmee palen in de grond worden geslagen. Zo dichtte Joost van den Vondel, 1 van de beroemdste schrijvers van Nederland in de 17e eeuw:
Jakob, pryst ghy eeuwigh werck,
Bouw geen huis, veel min een kerck
Op den veengront van elcks zin,
Want die gronden zacken in;
Schoon men hout noch Heiblocq spaer.
Veengront dreight u met gevaer.
Met andere woorden: bouw liever op de rots van eeuwige waarden dan op de moerasgrond van de waan van de dag. Veengrond is en blijft onstabiel, ook als je palen en een heiblok gebruikt.
Ook Rembrandt van Rijn leverde een bijdrage. Hij tekende in 1661 een geliefde scène uit de Bijbel: het moment dat Jezus door zijn ouders in de tempel wordt voorgesteld aan Simeon.
-
Op deze afbeelding zijn de algemene gebruiksvoorwaarden van KB.nl van toepassing.
Detail van het vriendenboek.
-
Op deze afbeelding zijn de algemene gebruiksvoorwaarden van KB.nl van toepassing.
Bijdrage van Rembrandt.
-
Op deze afbeelding zijn de algemene gebruiksvoorwaarden van KB.nl van toepassing.
Het vriendenboek bevat ook tekeningen van landschappen.
Hoe kun je dit topstuk inzien?
Dit topstuk is alleen digitaal te bekijken. Het oorspronkelijke handschrift is te kwetsbaar en kun je daarom niet inzien. Het signatuur van dit topstuk is 131 H 26.
